Onderzoek: jongeren begrijpen schulden nauwelijks meer

Als expert van schuldenplatform.nl waarschuw ik je dat het niet herkennen van schulden onder jongeren een gevaarlijk signaal is voor hulpverleners en onderwijsinstellingen; hoewel een overgrote meerderheid spaart en tevreden is, ziet veel jongeren betaalopties zoals achteraf betalen niet als schuld, wat risico’s vergroot. Scholen, ouders en hulpverleners moeten actie ondernemen. Onderaan deze pagina kun je een formulier invullen om vrijblijvend om hulp te vragen bij het oplossen van schulden. Tekst in afbeeldingen in Nederlandse taal.

Het fenomeen van schuldenkennis

Je ziet in de praktijk dat schuldenkennis onder jongeren groeit: uit onderzoek met ongeveer 800 jongeren uit Drenthe en Groningen blijkt dat iets meer dan de helft tevreden is met hun financiële situatie, terwijl 1 op de 5 achteraf betalen niet als schuld ervaart. Dat creëert een verborgen risico dat snel kan escaleren zodra aanmaningen en extra kosten optreden.

Definitie en achtergrond

Voor jou betekent schuldenkennis dat jongeren niet herkennen welke vormen van verplichtingen bestaan: een studieschuld, een banklening of achteraf betalen vallen daar allemaal onder. Uit het onderzoek blijkt dat hoewel 52% aangeeft goed met geld om te gaan, essentiële kennis ontbreekt, dus moet je concreet voorbeelden en praktische uitleg bieden.

Historische context

Je kunt deze ontwikkeling koppelen aan de digitalisering van betaalopties en de opkomst van achteraf betalen; sinds vorig jaar geldt een verbod voor jongeren onder 18, maar dat stopt niet alle risico’s. Daarnaast tonen media en casussen met problematische jongerenschulden aan dat onherkende schulden langzaam kunnen groeien tot hardnekkige problemen.

Als je naar de cijfers kijkt, merk je dat 47% van de jongeren vindt dat er meer aandacht op scholen moet komen; dat maakt duidelijke interventies noodzakelijk. Onderaan deze pagina kun je een formulier invullen om vrijblijvend hulp te vragen bij het oplossen van schulden en het opzetten van preventieve voorlichting.

Oorzaken van het verdwijnen van schuldenkennis

Veranderingen in de samenleving

Je ziet dat culturele verschuivingen en economische druk het schuldbegrip vervagen: in het onderzoek deden ongeveer 800 jongeren mee en gaf een groot deel aan schulden niet te herkennen, terwijl 47% aangeeft dat scholen meer aandacht moeten besteden aan geldzaken. Door normalisering van consumptie en losse betaalopties onderschat je sneller wat een studieschuld, banklening of achteraf betalen concreet betekent.

Rol van technologie en media

Je merkt dat apps en sociale media koopgedrag versnellen: influencers, gerichte advertenties en achteraf-betaaldiensten maken uitgaven directer en minder tastbaar, waardoor slechts 1 op de 5 jongeren achteraf betalen als schuld ervaart en je minder alert bent op cumulatie van kosten en aanmaningen.

Verder tonen voorbeelden dat kleine fouten groot worden: als je een rekening vergeet, kan één aanmaning en vervolgens een tweede ervoor zorgen dat dat T‑shirt door extra kosten veel duurder wordt; Julian Rengers waarschuwt dat jongeren dit risico vaak niet zien. Ondanks dat sinds vorig jaar achteraf betalen voor onder-18 verboden is, blijven jongeren via anderen of accounts alsnog kwetsbaar. Onderaan deze pagina kun je een formulier invullen om vrijblijvend om hulp te vragen bij het oplossen van schulden.

Gevolgen voor de jeugd

Je ziet dat onwetendheid over schulden direct vertaalt in concrete risico’s: uit het onderzoek onder ongeveer 800 jongeren blijkt dat velen niet herkennen wanneer een lening of achteraf betalen tot schulden leidt, waardoor kleine betalingsachterstanden snel escaleren in aanmaningen en extra kosten die je toekomstperspectief en studiemogelijkheden onder druk zetten.

Psychologische impact

Je ervaart vaak stress en schaamte zodra betalingsachterstanden ontstaan; omdat slechts 1 op de 5 jongeren achteraf betalen als schuld ziet, leidt een eerste aanmaning bij velen tot angst, slaapproblemen en verminderde concentratie, wat volgens casussen en praktijkervaring al binnen weken schoolprestaties en motivatie aantast.

Sociaal-emotionele ontwikkeling

Je sociale relaties kunnen onder druk komen te staan: jongeren geven geld uit om erbij te horen, raken geïsoleerd door schuldenstigma en vermijden hulpverlening; tegelijk geeft 47% aan dat scholen meer aandacht moeten besteden aan geldzaken, wat aantoont dat vroegtijdige educatie juist gedrag en groepsdruk kan veranderen.

Meer concreet kun je op school preventieve trainingen en rollenspellen inzetten, ouders structureel betrekken en bij signalen van betalingsachterstanden direct overleg starten; onderaan deze pagina kun je een formulier invullen om vrijblijvend hulp te vragen bij het oplossen van schulden en zo erger te voorkomen.

Implicaties voor hulpverleners

Als hulpverlener moet je je richten op vroegsignalering en praktisch onderwijs: in het onderzoek deden ongeveer 800 jongeren mee en slechts 1 op de 5 beschouwt achteraf betalen als een schuld. Besteed daarom in je intake expliciet aandacht aan achteraf betalen, studieschulden en online aankopen, en stem je interventies af met scholen gezien het feit dat 47% van de jongeren meer financiële aandacht op school wil.

Aanpassing van hulpverleningsstrategieën

Voer korte screenings (3–5 vragen) in over achteraf betalen en leningen bij het eerste contact, ontwikkel praktische 4‑wekelijkse budgetplannen en gebruik digitale reminders en modules om jongeren laagdrempelig te bereiken. Schakel met oudercontacten en schoolcoördinatoren voor terugkoppelingen; vroegtijdige herkenning voorkomt dat kleine achterstanden escaleren.

Belang van preventieve maatregelen

Richt je op structurele preventie: gastlessen, ouderavonden en herkenningscampagnes die specifiek het risico van achteraf betalen adresseren. Met bijna de helft van de jongeren die schoolprogramma’s wil, zijn gerichte preventieactiviteiten effectief om latere problematische schulden te voorkomen.

Concreet kun je met scholen en Stichting Spaarkracht lesmodules van 45–60 minuten ontwikkelen, budgetsimulaties en educatieve apps inzetten en een lokaal meldpunt voor vroegsignalen opzetten. Stel meetbare doelen zoals een afname van onherkende schulden en een stijging van financiële kennis bij jongeren; onderaan de pagina kun je een formulier invullen om vrijblijvend om hulp te vragen bij het oplossen van schulden.

Invloed op onderwijsinstellingen

Onderwijsinstellingen moeten direct reageren op de bevindingen uit Drenthe en Groningen (≈800 deelnemers): 47% van de jongeren wil meer aandacht voor geldzaken op school. Je ziet dat zonder concrete aanpassingen het risico op problematische schulden toeneemt, vooral bij achteraf betalen en studieschulden. Scholen kunnen daarom beleid, gastlessen en ouderbetrokkenheid structureel inbedden om vroegtijdig signaleren en preventie te versterken.

Curriculum en lesmethoden

Je kunt bestaande vakken verrijken met praktijkgerichte opdrachten, budgetsimulaties en casuïstiek; onderzoek toont dat veel jongeren schulden niet herkennen, waarbij 1 op de 5 denkt dat achteraf betalen geen schuld is. Gebruik samenwerkingen met Stichting Spaarkracht, toetsen financiële vaardigheden en plan minimaal één levensvaardighedensessie per jaar om kennis zichtbaar te verbeteren.

Samenwerking tussen onderwijs en geestelijke gezondheidszorg

Integreer schoolmaatschappelijk werk en GGZ in een vaste schakel: jij als docent of leerlingbegeleider moet laagdrempelige doorverwijzing en korte consulten kunnen aanbieden, zodat vroegtijdige signalering leidt tot snelle steun en minder escalatie naar problematische schulden.

Concreet betekent dit gezamenlijke trainingen, duidelijke stappenplannen en periodieke casuïstiekoverleggen met wijkteams; in de regio Drenthe/Groningen blijkt dat zulke ketens de uitval verminderen. Je kunt onderaan deze pagina een formulier invullen om vrijblijvend om hulp te vragen bij het oplossen van schulden.

Strategieën voor herstel van schuldenkennis

Voorlichting en bewustwording

Je hebt baat bij concrete voorlichting op school en thuis: lesmodules van Nibud en Stichting Spaarkracht, praktijkopdrachten zoals 30 dagen uitgaven bijhouden en rollenspellen over lenen. Uit het onderzoek onder ongeveer 800 jongeren blijkt dat slechts 1 op de 5 jongeren achteraf betalen als schuld ziet; daarom wil 47 procent meer aandacht op school. Richt je op herkenbare voorbeelden en verplichte lessen om vroegtijdig risico’s te verkleinen.

Interventies en programma’s

Je hebt behoefte aan effectieve interventies: korte budgetcursussen op school, individuele budgetcoaching, en vroegtijdige signalering door docenten en je huisarts. Werk met peercoaches en digitale budgettools zodat je direct inzicht krijgt in je uitgaven; schakel laagdrempelig Stichting Spaarkracht in voor gesprekken. Focus op preventie en snelle doorverwijzing zodat kleine betalingsachterstanden niet escaleren.

Concreet kun je denken aan zes verplichte lesuren per jaar plus een 8‑weekse training voor risicogroepen, praktijkopdrachten (drie maanden uitgavenregistratie) en directe doorverwijzing naar schuldhulp bij eerste betalingsproblemen. Let op het gevaar van achteraf betalen: sinds vorig jaar is het voor jongeren onder de 18 verboden, maar de functie wordt nog gebruikt. Wil je ondersteuning bij het oplossen van schulden? Vul onderaan de pagina het formulier in om vrijblijvend hulp te vragen.

Conclusie

Samenvatting en aanbeveling

Je ziet uit het onderzoek onder ongeveer 800 jongeren dat veel risico’s voortkomen uit onwetendheid; slechts 1 op de 5 beschouwt achteraf betalen als schuld en sinds vorig jaar is het voor onder 18 verboden — toch gebruiken sommigen het. Daarnaast geeft 47% aan dat schoolgeldlessen nodig zijn. Handel daarom snel: bespreek dit met jouw netwerk en vul onderaan de pagina het formulier in om vrijblijvend hulp bij schulden te vragen.

FAQ

Q: Waarom is het verdwijnen van schuldenkennis onder jeugd een ernstig signaal voor hulpverleners en onderwijsinstellingen?

A: Het afnemende begrip van wat schulden zijn (bijvoorbeeld dat achteraf betalen, een studieschuld of leningen ook schulden zijn) vergroot het risico dat jongeren onbewust problematische schulden opbouwen. Dit signaal betekent dat vroegtijdige voorlichting en vroege detectie noodzakelijk zijn: zonder herkenning blijven betalingsachterstanden, incassokosten en schaamte onopgemerkt totdat problemen groter en complexer worden. Hulpverleners en scholen moeten dit serieus nemen omdat voorkomen veel effectiever en goedkoper is dan achteraf hulp verlenen bij problematische schulden.

Q: Welke concrete maatregelen kunnen hulpverleners en onderwijsinstellingen nemen om schuldenkennis bij jongeren te verbeteren?

A: Concrete maatregelen zijn onder andere: structurele financiële educatie opnemen in het curriculum (praktische budgetlessen, voorbeelden van leningen en achteraf betalen), trainingen voor docenten en hulpverleners om signalen vroeg te herkennen, samenwerkingen met lokale schuldhulpverleners en organisaties zoals schuldenplatform.nl voor gastlessen en casuïstiek, laagdrempelige spreekuren op scholen, en bewustwordingscampagnes voor ouders. Daarnaast zijn screenings bij inkomens- of betalingsproblemen en het aanbieden van eenvoudige budgettools en nazorg belangrijke stappen.

Q: Hoe kunnen jongeren, ouders en docenten herkennen wanneer professionele hulp nodig is en wat kan schuldenplatform.nl bieden?

A: Signalen voor professionele hulp: vaker vergeten rekeningen, onbetaalde aanmaningen, herhaald gebruik van achteraf betalen of leningen om eerdere uitgaven te dekken, verbergen van uitgaven, stress of slaapproblemen door geldzorgen, en het vragen om leningen bij vrienden of familie. Scholieren, ouders of docenten die deze signalen zien, kunnen vroege hulp inschakelen: praktisch budgetadvies, inspirerende voorlichting, schuldregeling of schuldhulpverlening. Schuldenplatform.nl biedt een laagdrempelige eerste beoordeling, praktische stappenplannen en doorverwijzing naar passende hulp. Onder aan de pagina kunt u een formulier invullen om vrijblijvend om hulp te vragen bij het oplossen van schulden.