Schulden oplossen zonder schuldsanering — hoe begin je?

Het overkomt steeds meer mensen: opeenstapelende rekeningen, herinneringen, misschien zelfs aanmaningen of dreigende incasso. Voor veel mensen klinkt dan de oplossing Wet schuldsanering natuurlijke personen (Wsnp) – oftewel: schuldsanering. Maar wat als je schulden hebt, maar schuldsanering liever wilt vermijden? Dan is er gelukkig vaak een tussenweg: schulden oplossen zonder schuldsanering. In deze blog lees je hoe — en met welke hulpinstanties — je schulden kunt aflossen of verminderen zonder dat je een formeel traject hoeft in te gaan.

https://schuldenplatform.nl/contact

Waarom niet direct voor schuldsanering kiezen?

Schuldsanering (Wsnp) is er voor mensen, die hun schulden niet (meer) kunnen betalen. Maar het is niet altijd de beste of noodzakelijk eerste stap. Er zijn namelijk routes om schulden op te lossen zonder via de rechter te gaan — dat is vaak minder ingrijpend, flexibeler en kan sneller resultaat geven.

De eerste stap is meestal schuldhulpverlening via je gemeente of een vrijwillige schuldhulporganisatie. De overheid beschrijft dat je bij geldzorgen of schulden “direct contact kunt opnemen met je gemeente of via Geldfit.” of natuurlijk via Budgetbeheer.nu.

Gemeentelijke schuldhulpverlening kan bestaan uit schuldbemiddeling, een betalingsregeling, of andere steun vóórdat schuldsanering aan de orde is.

Bovendien: sinds recente aanpassingen in de schuldhulpverlening is het vaker mogelijk dat de “afloscapaciteit” — het deel van je inkomen dat je kunt aflossen — nul is, en dat ook dan een schuldregeling (zonder aflossing) wordt aangeboden.

Kortom: schulden oplossen zonder schuldsanering is niet alleen mogelijk, maar zelfs vaak de aanbevolen eerste stap.

Mogelijke routes om schulden op te lossen zonder Wsnp / schuldsanering

Hieronder een overzicht van de belangrijkste routes die je kunt proberen om schulden aan te pakken zonder dat je in een juridisch saneringstraject terechtkomt.

1. Schuldhulpverlening via je gemeente

Minnelijk traject / schuldbemiddeling: Je meldt je bij de gemeente. Zij inventariseren je schulden, inkomen, uitgaven, en helpen je schuldeisers te benaderen om tot een betalingsregeling of afkoop te komen. Dit is vrijwillig — schuldeisers hoeven niet akkoord te gaan.
De gemeente bekijkt je financiële situatie, stelt een plan op en bepaalt of je hulp krijgt. Dit kan ook gaan om “kleine schulden”, schulden bij de belastingdienst, huurachterstanden, energierekeningen etc.
In crisissituaties (bijvoorbeeld dreiging van afsluiting van gas/water/elektra, huisuitzetting) moet de gemeente snel handelen — binnen 3 dagen.

Deze route is vaak geschikt bij “kleine schulden”, schulden bij instanties zoals belastingen, of schulden die je geleidelijk wilt aflossen.

2. Vrijwillige schuldbemiddeling of budget-/bewindvoering via hulporganisaties

Naast de gemeente kun je ook terecht bij onafhankelijke schuldhulpinstanties of vrijwilligersorganisaties. Bijvoorbeeld: SchuldHulpMaatje — een organisatie waar vrijwilligers mensen begeleiden bij schulden, administratie en het op orde krijgen van de financiën.

SchuldHulpMaatje raadt onder andere de volgende stappen aan:

Begin met het maken van een overzicht van je inkomsten en uitgaven. Zo zie je wat je maandelijks kunt besteden aan aflossing.
Maak een complete lijst van al je schulden (huur, belasting, energierekening, leningen, kleine schulden, etc.). Geef prioriteit aan de schulden met de hoogste rente of de schulden die het hardst drukken.
Vermijd nieuwe schulden — stop met creditcards, kopen op afbetaling, abonnementen die je niet strikt nodig hebt.
Automatiseer betalingen om te voorkomen dat je iets vergeet.

Vrijwillige bemiddeling kan ook ingezet worden bij schulden bij instanties: bijvoorbeeld schulden bij de belastingdienst. De bemiddelaar contacteert de schuldeiser, stelt een betalingsvoorstel op dat past bij jouw inkomsten, en onderhandelt — alles met als doel om binnen draagkracht af te lossen. Dit kan handig zijn als je inkomen laag is of onregelmatig.

3. Budgetteren, bezuinigen en schulden aflossen in eigen tempo

Als je schulden relatief klein zijn (bijvoorbeeld openstaande rekeningen, kleine leningen, schulden bij belastingen) — dan kan je prima zelf een plan maken om stap voor stap af te lossen. Volgens het advies van onder andere Nibud helpt organisatorisch inzicht: maak een begroting, hou je aan je budget, bezuinig waar mogelijk.

Voordelen: je houdt zelf de regie, hoeft geen schuldeisers te benaderen via derde partijen, en je voorkomt vaak extra kosten/rente door snelle aflossing.

4. Vraag om kwijtschelding of betalingsregeling bij schuldeisers — onderhandel persoonlijk

Voor bepaalde schulden — bijvoorbeeld achterstanden bij gemeentelijke belastingen, btw, of schulden bij overheidinstanties — is het soms mogelijk om kwijtschelding te vragen, of om te onderhandelen over een realistische betalingsregeling.

Let op: dit werkt vooral bij “kleine schulden” of schulden waarvan de schuldeiser flexibele regelingen biedt. Een goed onderbouwd verzoek (waaruit blijkt dat je echt niet meer kunt betalen) helpt. Combineer dit met een overzicht van inkomsten/uitgaven en maak een realistisch voorstel.

5. Zoek hulp bij problematische schulden: preventie vóór Wsnp

Als jouw schuldenproblematiek al ernstiger is — denk aan meerdere schuldeisers, achterstand bij de huur, energierekening, belastingen, leven onder het sociaal minimum — dan is vrijwillige schuldhulpverlening wellicht nog steeds mogelijk. Gemeente en schuldhulpinstanties hebben in dat geval een “schuldhulpverleningstraject” waarbij zij je helpen stabiliseren: inkomen in kaart, uitgaven beperken, eventueel toeslagen/ondersteuning aanvragen, budgetbeheer, bemiddeling met schuldeisers.

Sinds 2024 is het beleid veranderd: ook als er geen afloscapaciteit is (je hebt te weinig inkomen om concreet af te lossen), kan een schuldregeling op basis van “nul-aanbod” worden voorgesteld. De schuldeisers kunnen dan akkoord gaan met kwijtschelding of gematigde aflossing.

Dit betekent dat ook bij problematische schulden er soms een uitweg zonder Wsnp is — mits je open bent en bereid om samen met schuldeisers en schuldhulpverlening aan een plan te werken.

Specifieke situaties: schulden jongeren, schuld bij de belastingdienst & kleine schulden

Schulden bij jongeren

Veel jongeren kampen met schulden: studieschulden, creditcards, abonnementen, huurachterstanden of schulden bij instanties (bijv. belastingdienst of DUO). Juist voor jongeren kan vrijwillige schuldhulpverlening of budgettering een goede eerste stap zijn. Kleine schulden kunnen snel escaleren — door rente, boetes, of extra kosten. Door simpelweg overzicht te creëren en een realistisch aflosplan te maken (of betalingsregeling te vragen), voorkom je dat kleine schulden uitgroeien tot problematische schuld.

Schuld bij de belastingdienst of overheid/instanties

Heb je schulden bij de belastingdienst, zorgverzekering, toeslagen of andere overheidsinstellingen — ook dan is het zinvol om eerst te proberen een betalingsregeling te treffen of kwijtschelding te vragen. Schuldeisers die overheden zijn, zijn vaak bereid mee te denken als je laat zien dat je situatie tijdelijk krap is. Vrijwillige schuldhulpverlening of bemiddeling kan je helpen bij het opstellen van zo’n voorstel.

Kleine schulden & problematische schulden

Of je nu te maken hebt met slechts enkele rekeningen, of met een stapel schulden: het begint altijd met overzicht. Leg al je schulden vast, van klein tot groot. Kijk naar je inkomsten en uitgaven. Maak een realistisch budget. Dan kun je inschatten welke schulden je snel kunt afbetalen, en welke je moet proberen te heronderhandelen of zelfs (gedeeltelijk) kunt laten kwijtschelden.

Het is mogelijk om ook bij problematische schulden alsnog tot een oplossing te komen — bijvoorbeeld via de moderne schuldhulpverleningstrajecten waarin ook “nul-aanbod” regelingen worden geaccepteerd. Zo blijft schulden oplossen zonder schuldsanering realistisch.

Praktische stappen om vandaag te beginnen — jouw plan van aanpak

Hieronder een concreet, uitvoerbaar stappenplan:

Overzicht maken
- Noteer al je inkomsten (salaris, toeslagen, andere inkomsten).
- Noteer al je uitgaven (huur, energie, boodschappen, verzekering, abonnementen, etc.).
- Maak een volledige lijst van je schulden: schulden bij de belastingdienst, huurachterstand, energierekening, kleine leningen, openstaande rekeningen, incassobrieven, etc.
Analyseer je financiële draagkracht
- Trek van je netto-inkomen alle noodzakelijke vaste lasten af. Kijk wat overblijft — dat is je potentieel aflosbedrag.
- Is dit bedrag positief? Dan kun je zelf beginnen af te lossen.
Stel prioriteiten
- Betaal eerst schulden met hoogste rente of schulden die anders snel escaleren (bijv. incasso, huur, energierekening).
- Voor schulden bij instanties of schulden met vaste voorwaarden: stel een betaalvoorstel op dat bij jouw budget past.
Maak (automatische) betalingsregelingen
- Gebruik automatische incasso of automatische overschrijvingen, zodat je aflossingen nooit vergeet.
- Laat vaste lasten op automatische betaling blijven staan — zónder boetes of incassoproblemen.
Vraag hulp als je er zelf niet uitkomt
- Neem contact op met je gemeente voor schuldhulpverlening. Rijksoverheid+2SchuldInfo+2
- Overweeg vrijwillige hulp via bijvoorbeeld SchuldHulpMaatje. SchuldHulpMaatje+2SchuldHulpMaatje+2
- Hulpverleners kunnen je ook helpen bij administratie, budgetbeheer, en het onderhandelen met schuldeisers.
Onderhandel over kwijtschelding of (deel)aflossing
- Bij schulden bij overheden of instanties: dien een gemotiveerd verzoek in voor een betalingsregeling of kwijtschelding.
Voorkom nieuwe schulden
- Stop met onnodige abonnementen, gebruik geen creditcards, vermijd kopen op afbetaling.
- Leef zo veel mogelijk binnen je middelen — en bouw waar mogelijk een klein bufferbedrag op, om toekomstige financiële klappen op te vangen.
Blijf realistisch én volhouden
- Schulden verdwijnen meestal niet van de ene op de andere dag. Maar met consistent aflossen, zelfs kleine bedragen, maak je structureel verschil.
- Overweeg begeleiding — dat helpt vaak om gemotiveerd te blijven en verleidingen te weerstaan.

Wanneer schuldsanering tóch een optie is — en wanneer niet

Soms is schuldsanering via Wsnp of een soortgelijk traject onvermijdelijk — bijvoorbeeld bij grote, problematische schulden, meerdere schuldeisers, of wanneer je inkomen structureel te laag is.

Toch zijn er een paar aandachtspunten:

Gemeente en schuldeisers zullen meestal verlangen dat eerst geprobeerd is om schulden minnelijk af te lossen via schuldhulpverlening.
Wsnp en schuldsanering kunnen ingrijpende gevolgen hebben: je moet al je inkomsten opgeven, je kunt beperkt worden in financiële vrijheid, en je moet voldoen aan strikte regels.
Voor kleine schulden of schulden die je met wat hulp redelijk kunt aflossen: schuldsanering is vaak niet nodig — en een minnelijk traject of schuldhulpverlening is dan een beter alternatief.

Waarom vroeg ingrijpen belangrijk is bij schulden (vooral voor jongeren & “kleine schulden”)

Te vaak wachten mensen te lang — uit schaamte, onwetendheid of hoop dat “het vanzelf oplost”. Maar schulden groeien vaak door boetes, rente, incassokosten, en achterstanden op vaste lasten (huur, energie). Daardoor verandert “een klein schuldje” in een structureel probleem: problematische schulden, stress, uitzettingsgevaar, afsluiting van nutsvoorzieningen.

Daarom is vroeg ingrijpen cruciaal: zodra je merkt dat je betalingsachterstanden of schulden hebt — maak overzicht, stel een realistisch plan op, neem contact op met je gemeente of schuldhulpverlening. Hoe eerder je handelt, hoe groter de kans dat je schulden zonder zwaar traject kunt oplossen.

Voor jongeren is dat extra belangrijk: schulden op jonge leeftijd kunnen je financiële toekomst behoorlijk in de war schoppen — studieleningen, belastingen, incassokosten — en leiden tot jarenlange last. Een goede schuldhulp of budgetbegeleiding helpt om schulden af te lossen én om financiële discipline te leren.

Wanneer je schulden niet (goed) zelf kunt oplossen — en hoe hulp eruit kan zien

Er kunnen redenen zijn waarom je schulden niet zelf kunt oplossen — bijvoorbeeld: laag inkomen, onregelmatige inkomsten, hoge vaste lasten, meerdere schuldeisers, of schulden bij instanties zoals overheid, belastingdienst of nutsbedrijven.

In zulke gevallen kan schuldhulpverlening, bemiddeling of budgetbeheer uitkomst bieden. Organisaties werken dan met je mee: geen oordeel, maar samen zoeken naar een plan dat werkt binnen jouw inkomen. Bijvoorbeeld via vrijwilligers als bij SchuldHulpMaatje, of via je gemeente.

Sinds 2024 is het beleid in Nederland veranderd: schuldhulpverlening kan ook doorgaan als je weinig of geen afloscapaciteit hebt — en schuldeisers accepteren vaker nul-aanbod, oftewel: géén aflossing, of gedeeltelijke aflossing.

Dat betekent: ook in problematische situaties is schulden oplossen zonder schuldsanering vaak mogelijk — mits je open bent over je situatie en bereid bent om samen te werken.

Hoe jouw organisatie/ platform kan helpen — en waarom contact opnemen slim is

Als je een platform beheert dat mensen wil helpen met schulden (bijvoorbeeld schuldenplatform.nl), is het sleutelwoord toegankelijkheid. Veel mensen schamen zich voor schulden. Als je duidelijke informatie biedt over vrijwillige schuldhulpverlening, bemiddeling, budgettering, betalingsregelingen, en kwijtschelding — en daarbij aanbiedt om te helpen bij administratie of bemiddeling — dan maak je het verschil.

Door mensen zo vroeg mogelijk te bereiken (bij kleine schulden, of schulden bij jongeren, bij belastingdienst etc.), voorkom je dat schulden escaleren tot problematische schulden. En door hen te koppelen aan ervaren vrijwilligers of schuldhulpverleners, maak je hulp laagdrempelig.

Ik raad aan om op je website (of platform) een duidelijke sectie op te nemen: “Hoe los ik schulden op zonder schuldsanering — praktische stappen & hulp”. Verwijs naar betrouwbare instanties zoals je gemeente, SchuldHulpMaatje, Geldfit, en benadruk dat je helpt met begeleiding.

Tot slot: schulden oplossen zonder schuldsanering is mogelijk — en vaak de beste keuze

Samenvattend: schulden hoeven niet te betekenen dat je automatisch in een juridisch saneringstraject terechtkomt. Dankzij moderne schuldhulpverlening, bemiddeling, budgettering en samenwerking tussen betrokken instanties en vrijwilligers, is het vaak mogelijk om schulden af te lossen of kwijt te schelden — zonder schuldsanering.

Of het nu gaat om kleine schulden, schulden bij de belastingdienst, schulden bij jongeren, of problematische schulden — met overzicht, eerlijkheid, realisme en hulp van buitenaf is er vaak een uitweg.

Als je hulp zoekt, overweeg dan contact met je gemeente of vrijwilligersorganisatie zoals SchuldHulpMaatje — of via jouw eigen platform (zoals https://schuldenplatform.nl/). Zo help je niet alleen jezelf, maar ook anderen die vast zitten.

Bron

Rijksoverheid — “Hoe kom ik van beginnende geldzorgen of schulden af?” Rijksoverheid
SchuldHulpMaatje — “6 praktische tips om je schulden af te lossen” SchuldHulpMaatje